De klimaatverandering gaat sneller dan gedacht en raakt iedere regio op onze planeet. Bovendien is de opwarming ‘ondubbelzinnig’ een gevolg van de menselijke activiteit, waarschuwt het nieuwe rapport van het IPCC, het klimaatpanel van de VN.
'Een code rood voor de mensheid’, noemt Antonio Guterres, de secretaris-generaal van de VN het nieuwe rapport van het IPCC, het intergouvernementeel klimaatpanel van de VN, dat vandaag werd voorgesteld. De conclusies klinken dan ook alarmerend: de klimaatverandering gebeurt sneller en intenser dan tot nog toe gedacht.
De gemiddelde temperatuur op aarde ligt nu al zo’n 1,1 graad Celsius hoger dan voor het industriële tijdperk. En zelfs in een scenario waarbij de uitstoot van broeikasgassen wordt beteugeld, zal ze de volgende twintig jaar hoogstwaarschijnlijk naar 1,5 graden stijgen. Zonder ‘onmiddellijke, snelle en grootschalige reducties’ van de emissies, is de doelstelling om de opwarming te beperken tot 2 graden – zoals wereldleiders zich met het klimaatakkoord van Parijs hebben voorgenomen – ‘buiten bereik’.
Hittegolven en neerslag
‘Menselijke activiteit heeft het klimaat doen opwarmen tot het hoogste niveau in minstens 2.000 jaar’, stelt het IPCC-rapport. Dat leidt onder meer tot de verzuring van de oceanen, smeltende gletsjers, een stijging van de zeespiegel en meer extreme weersomstandigheden, zoals hittegolven, droogtes en wateroverlast. Het rapport komt er op een moment dat die signalen over heel de wereld zichtbaar worden: we zien branden van Griekenland over de VS tot in Siberië, en overstromingen van België over India tot in China. ‘Niemand is veilig, en het wordt snel erger’, waarschuwt Inger Andersen, directeur van het klimaatprogramma van de VN (UNEP).
Waren de wetenschappers van het IPCC in het verleden nog voorzichtig om extreme weersomstandigheden te koppelen aan de klimaatverandering, dan zien de wetenschappers er nu steeds meer bewijzen voor. Dat geldt zeker voor de menselijke impact op de klimaatverandering. In het laatste rapport, uit 2013, schreven de auteurs nog dat menselijke activiteiten de ‘dominante’ oorzaak zijn van klimaatverandering. Maar nu spreken de VN-wetenschappers over een ‘totale verantwoordelijkheid’. ‘Het is ondubbelzinnig dat menselijke invloed de atmosfeer, de oceaan en het land heeft verwarmd’, aldus het IPCC. De opwarming zal ook niet afbuigen tot de broeikasgasemissies dalen.
14.000 studies
Dit is al het zesde zogenaamde ‘evaluatierapport’ van het IPCC sinds 1990 en is gebaseerd op het werk van 234 wetenschappers (onder wie drie Belgen) die 14.000 studies onder de loep hebben genomen. Bovendien werden de conclusies onderschreven door afgevaardigden van 195 landen, waardoor het IPCC-rapport meer dan eender welk ander rapport een stempel van wereldwijde consensus draagt.
‘Er wordt al drie decennia gewaarschuwd voor de klimaatverandering, zei Andersen van UNEP bij de voorstelling van het rapport. ‘De wereld hoorde het wel, maar luisterde niet.’ Daar moet de nieuwe klimaattop van de VN, dit najaar in het Schotse Glasgow, verandering in brengen.
Het nieuwe rapport én het extreme weer zullen de druk opvoeren voor de wereldleiders die al voor de zesentwintigste keer sinds 1995 samenzitten over het klimaat. ‘Uiteindelijk zijn zij het die beslissingen moeten nemen’, zegt klimatoloog Philippe Huybrechts (VUB), die meeschreef aan het rapport. ‘Het IPCC wil alleen een wetenschappelijk onderbouwde stand van zaken voorleggen.’
‘Niets doen is misdadig’
Die wetenschappelijke basis wordt steeds solider. Volgens federaal minister van Klimaat Zakia Khattabi (Ecolo) is niets doen dan ook ‘misdadig’. Frans Timmermans, de vicecommissaris van de Europese Commissie en verantwoordelijke voor de implementatie van de Green Deal, benadrukt op Twitter dat het ‘nog niet te laat is om een uit de hand gelopen klimaatverandering te verhinderen’. De klimaattop in Glasgow ‘moet het moment zijn waarop de wereld zegt: “genoeg’’, aldus Timmermans.
In die ambitie lijkt hij alvast een bondgenoot te vinden in John Kerry, de presidentiële klimaatafgevaardigde van de VS. Ook hij reageerde al op het IPCC-rapport en roept op om snel ‘van koers te veranderen’. ‘Wat de wereld nu nodig heeft, is echte actie’, aldus Kerry.
Bron: DS